دمانس چیست؟ زوال عقل یعنی چه؟ آیا دمانس یک بیماری است؟ در ادامه این مطلب به بررسی اختلال زوال عقل می پردازیم؛ با ما همراه باشید.

زوال عقل یک اصطلاح عمومی است که به یک گروه از علائم مربوط به کاهش حافظه یا دیگر مهارت‌های اجتماعی و تفکر اشاره می‌کند. این علائم موجب کاهش توانایی فرد برای انجام فعالیت‌های روزمره می‌شود. اغلب دمانس به عنوان «زوال عقل پیری» یا «دمانس سالمندی» نامیده می‌شود که نشان‌دهنده اعتقاد و باور نادرست است.

زوال عقل چیست؟

زوال عقل، کاهش عملکرد شناختی است. در اختلال زوال عقل، نقص ذهنی باید حداقل دو عملکرد مغز را تحت تأثیر قرار دهد. زوال عقل ممکن است بر موارد زیر تأثیر بگذارد:

• حافظه
• فكر كردن
• زبان
• قضاوت
• رفتار

زوال عقل یک بیماری نیست. ممکن است در نتیجه انواع بیماری‌ها یا جراحات ایجاد شود. اختلال ذهنی ممکن است از خفیف تا شدید باشد. همچنین ممکن است باعث تغییر شخصیت شود.

برخی از انواع زوال عقل پیش‌رونده است. این بدان معنی است که آنها با گذشت زمان بدتر می‌شوند. برخی از انواع زوال عقل قابل درمان یا حتی برگشت‌پذیر هستند. برخی از متخصصان اصطلاح زوال عقل را به وخامت روانی برگشت‌ناپذیر محدود می‌کنند.

علائم زوال عقل

در مراحل اولیه، زوال عقل می‌تواند علائم زیر را داشته باشد:

• به خوبی با تغییر کنار نمی‌آیید.ممکن است پذیرفتن تغییرات در برنامه‌ها یا محیط کار برای شما دشوار باشد.
• تغییرات نامحسوس در حافظه‌سازی کوتاه‌مدت. ممکن است حوادث ۱۵ سال پیش را مثل دیروز به یاد بیاورید، اما نمی‌توانید آنچه را برای ناهار خورده‌اید به یاد بیاورید.
• رسیدن به کلمات مناسب. یادآوری یا ارتباط کلمات با یکدیگر ممکن است دشوارتر باشد.
• تکرار کردن. ممکن است یک سوال مشابه را دوباره بپرسید، یک کاری که انجام شده را دوباره انجام دهید، یا یک داستان را چندین بار بگویید.
• در جهت‌یابی به مشکل می‌خورید. مکان‌هایی که قبلاً به خوبی می‌شناختید ممکن است اکنون در آنها احساس غریبگی داشته باشید. همچنین ممکن است با مسیرهای رانندگی که سال‌ها طی کرده‌اید چالش داشته باشید؛ زیرا دیگر برایتان آشنا به نظر نمی‌رسد.
• مشکل در دنبال کردن داستان‌ها. ممکن است دنبال کردن داستان یا توصیف یک شخص برای شما دشوار باشد.
• تغییر در خلق و خوی. افسردگی، ناامیدی و عصبانیت برای افراد مبتلا به زوال عقل غیرمعمول نیست.
• از دست دادن علاقه. بی‌علاقگی ممکن است در افراد مبتلا به زوال عقل رخ دهد. این شامل از دست دادن علاقه به سرگرمی‌ها یا فعالیت‌هایی است که زمانی از آنها لذت می‌بردید.
• گیجی. افراد، مکان‌ها و رویدادها دیگر ممکن است احساس آشنایی برای شما نداشته باشند. ممکن است افرادی که شما را می‌شناسند به یاد نیاورید.
• دشواری در انجام کارهای روزمره. ممکن است به سختی به خاطر داشته باشید که چطور وظایفی که سال‌ها انجام داده‌اید را انجام دهید.

مشکلات حافظه همیشه نشانه زوال عقل نیست.

مراحل زوال عقل

در بیشتر موارد، زوال عقل پیش‌رونده است و با گذشت زمان بدتر می‌شود. پیشرفت زوال عقل در افراد مختلف متفاوت است. با این حال، بیشتر افراد علائمی را در مراحل زوال عقل تجربه می‌کنند:

اختلال شناختی خفیف

افراد مسن ممکن است دچار اختلال شناختی خفیف (MCI) شوند اما ممکن است هرگز به زوال عقل یا نقصان ذهنی دیگر پیشرفت نکند. افراد مبتلا به MCI معمولاً دچار فراموشی، مشکلات به یاد آوردن کلمات و حافظه کوتاه‌مدت می‌شوند.

زوال عقل خفیف

در این مرحله، افراد مبتلا به زوال عقل خفیف ممکن است بتوانند به طور مستقل فعالیت داشته باشند. علائم آن شامل موارد زیر است:

• حافظه کوتاه‌مدت
• تغییرات شخصیتی، از جمله خشم یا افسردگی
• جای‌گذاری اشتباهی چیزها یا فراموشی
• مشکل در انجام کارهای پیچیده یا حل مسئله
• داشتن چالش برای بیان احساسات یا نظرات

زوال عقل متوسط

در این مرحله از زوال عقل، افراد آسیب‌دیده ممکن است به کمک یکی از نزدیکانشان یا یک پزشک نیاز داشته باشند. به این دلیل که در این مرحله از زوال عقل ممکن است در کارهای روزمره تداخل ایجاد شود. علائم آن شامل موارد زیر است:

• قضاوت ضعیف
• افزایش سردرگمی و ناامیدی
• از دست دادن حافظه که بیشتر به گذشته مربوط می‌شود
• نیاز به کمک برای کارهایی مانند لباس پوشیدن و استحمام
• تغییرات قابل توجه شخصیتی

زوال عقل شدید

در مرحله آخر زوال عقل، علائم روحی و جسمی این بیماری همچنان رو به زوال است. این علائم شامل موارد زیر است:

• ناتوانی در حفظ عملکردهای بدن، از جمله راه رفتن و در نهایت بلع و کنترل مثانه
• ناتوانی در برقراری ارتباط
• نیاز به کمک تمام وقت
• افزایش خطر ابتلا به عفونت‌ها

افراد مبتلا به زوال عقل در مراحل مختلف زوال عقل با شدت‌های مختلف پیشرفت می‌کنند. درک مراحل زوال عقل می‌تواند به شما کمک کند تا برای آینده آماده شوید.