بیماری صرع چیست و چگونه درمان می شود؟

بیماری صرع نوعی بیماری مزمن و چهارمین بیماری شایع در جهان است که در طبقه‌بندی بیماری‌های مغز و اعصاب قرار می‌گیرد. در ایران مبتلایان به صرع حدود یک درصد از جمعیت کل کشور را تشکیل می‌دهند.

بیشتر مبتلایان به این بیماری، سن پایین (به خصوص سال اول زندگی) دارند یا در سنین سالمندی خود به‌‌ سر می‌برند.

متأسفانه به‌ دلیل نداشتن آگاهی کافی نسبت به بیماری صرع، مبتلایان هزینه‌های اجتماعی، روانی، خانوادگی و فردی زیادی را متحمل می‌شوند.

در این مطلب قصد داریم تا درباره بیماری صرع، علائم و روش‌های درمان آن صحبت کنیم.

صرع چگونه ایجاد می‌شود؟

پیش از آن‌که درباره علل بروز صرع صحبت کنیم، باید بدانیم که صرع و تشنج دو مفهوم متفاوت هستند.

تشنج یعنی همان حمله‌ای که به فرد دست می‌دهد و صرع نام کلی بیماری است که تشنج می‌تواند یکی از علائم یا گاهی تنها علامت آن باشد. باید بدانیم هر کسی دچار تشنج می‌شود لزوماً صرع ندارد و اگر فرد یک یا دو بار تشنج کرده است بهتر است برای تشخیص درست بیماری، به پزشک متخصص مغز و اعصاب مراجعه کند.

جالب است بدانیم که سیستم مغز و اعصاب از سلول‌های عصبی تشکیل شده است. این سلول‌ها دارای ارتباطات بسیار قوی با یکدیگر هستند که باعث انتقال پیام‌های عصبی از تمامی نقاط بدن به مغز و بردن پاسخ‌های مناسب از مغز به تمامی نقاط بدن می‌شوند.

تمامی این فرآیندها، با کمک انتقال‌دهنده‌های عصبی و الکترولیت‌های بدن مانند سدیم و کلسیم صورت می‌گیرد. در‌واقع، این فرایندها نوعی فعالیت الکتریکی ایجاد می‌کنند. زمانی‌ که فعالیت الکتریکی مغز بیش از اندازه می‌شود، تشنج رخ می‌دهد.

علل ایجاد تشنج:

در شرایطی که عامل ایجاد تشنج تشخیص داده شود، مانند موارد زیر، دیگر از واژه صرع استفاده نمی‌کنیم. اما اگر علت خاصی برای بروز تشنج‌ها مشخص نشود، بیماری صرع تشخیص داده خواهد شد.

از جمله شرایط ایجاد‌کننده تشنج که علت مشخصی داردند می‌توان به علل زیر اشاره کرد:

• تومورهای مغزی
• عفونت‌های مغزی نخاعی
• تب بالا
• کمبود شدید کلسیم
• کاهش شدید قند خون
• کمبود ویتامین B6
• سکته مغزی
• آلزایمر
• بیماری مولتیپل اسکلروزیز
• ضربه به سر

تشخیص صرع:

تشخیص صرع بر اساس نتیجه معاینه و دقت پزشک، آزمایش‌های خونی، تصویربرداری از مغز مانند سی‌تی‌ اسکن، ام آر آی و نوار مغز انجام می‌شود.

نوع دیگری از بررسی به نام بررسی ویدیویی طولانی‌ مدت هم وجود دارد که در بیمارانی انجام می‌شود که به درمان مقاوم هستند یا برای درمان صرع، به جراحی نیاز دارند. بررسی ویدیویی این امکان را به پزشک می‌دهد که از نوع صرع و محل ایجاد تشنج در مغز اطمینان حاصل کند.

صرع من خوب خوب شد؟

به‌طور معمول اگر بیمار طی ۱۰ سال گذشته تشنج نداشته و از این ۱۰ سال، ۵ سال بدون مصرف دارو، تشنجش متوقف شده باشد، می‌توان گفت که صرع بهبود یافته است.

با‌‌ این‌حال هنوز تعریف دقیق علمی در این زمینه ارائه نشده و قطع درمان دارویی فقط با صلاح‌ دید پزشک صورت گیرد.

آیا صرع یک بیماری ارثی است؟

در خانواده‌ای که صرع در یکی از فرزندان تشخیص داده می‌شود، احتمال وجود صرع در فرزندان دیگر در مقایسه با خانواده‌ای که به این بیماری مبتلا نیستند، کمی بیشتر است.

از طرف دیگر، اگر مادر یا پدر کودک صرع داشته باشند، احتمال ابتلا فرزند به بیماری کمی بیشتر است.

در نتیجه، ابتلای پدر یا مادر به صرع، دلیل منطقی و علمی برای بچه‌‌دار نشدن نیست.

درمان صرع:

زمانی که تشخیص صرع قطعی می‌شود، پزشک بهترین درمان را بر اساس نوع صرع، سن، جنسیت، شغل و شرایط اجتماعی و اقتصادی بیمار آغاز می‌کند.

در بیشتر موارد، درمان با یک داروی ضد صرع آغاز می‌شود. حدود نیمی از بیماران با درمان تک دارویی کنترل می‌شوند. حدود ۳۰ درصد از بیماران برای کنترل تشنج‌ها نیاز به درمان دو دارویی یا سه دارویی دارند و مابقی بیماران که نسبت به درمان‌های خوراکی ضد‌صرع مقاوم هستند به درمان‌های دیگری از جمله عمل جراحی نیاز پیدا می‌کنند.

علاوه بر این درمان‌ها، بیمار هم باید تمامی عادات اشتباه زندگی را تغییر دهد.

بی‌خوابی زیاد، گرسنگی طولانی‌مدت، استرس و اضطراب زیاد، عدم نوشیدن آب به مقدار کافی، مصرف مشروبات الکلی و مواد تحریک‌کننده مانند اکستازی و کوکایین، عدم پایبندی به مصرف داروهای تجویز شده در زمان مناسب و مقدار تجویز شده می‌توانند احتمال حمله تشنج را بالا ببرد.